De Turkse president Tayyip Erdogan claimt de overwinning bij het referendum dat hem meer macht moet gaan geven. Nu 99 procent van de stemmen is geteld, staat het ja-kamp op ruim 51 procent van de stemmen. Erdogan heeft premier Binali Yildirim, tevens voorzitter van hun AK-partij, gebeld om hem te feliciteren met hun overwinning.

De stemlokalen sloten om 16.00 uur Nederlandse tijd. Vooraf leek het om een nek-aan-nekrace te gaan tussen de twee kampen. De opkomst was volgens Haberturk TV 86 procent. Zondag konden 55 miljoen Turken stemmen over uitbreiding van de macht van Erdogan. Eerder hadden bijna 3 miljoen Turken in het buitenland die mogelijkheid.

In de hoofdstad Ankara won het nee-kamp, net als in Istanbul en Izmir. Ook in het Koerdische zuidoosten was een meerderheid tegen uitbreiding van Erdogans macht.

Aanvankelijk leek de ‘ja-stem’ op een grote overwinning af te stevenen. Nadat een kwart van de stemmen was geteld, lag dat kamp op 64 procent van de stemmen. Naarmate het tellen vorderde, slonk die voorsprong.

Door de overwinning is de weg vrij voor Erdogan om Turkije veel meer naar zijn hand te zetten. Hij kan nu onder meer het parlement naar huis sturen, nieuwe verkiezingen uitschrijven en per decreet nieuwe wetten uitvaardigen. Verder kan Erdogan door de uitslag van het referendum tot 2029 president van Turkije blijven, mits hij wordt herkozen.

De belangrijkste Turkse oppositiepartij CHP gaat om een hertelling vragen van misschien wel 60 procent van de stemmen die zondag zijn uitgebracht, zo heeft vicevoorzitter Erdal Aksünger zondagavond gezegd in Ankara vlak voordat de uitslag bekend werd.

Klachten over regelmatigheden bij referendum

Het Turkse referendum is zondag niet zonder problemen verlopen. De Republikeinse Volkspartij (CHP), aanvoerder van de oppositie, klaagde dat de hoge kiesraad (YSK) op het laatste moment heeft besloten ook niet afgestempelde stembiljetten als geldig te accepteren. De vooraanstaande CHP-politicus Bülent Tezcan zei dat de kiesraad heeft gefaald door toe te staan dat fraude de volksraadpleging is binnengeslopen.

Op de YSK-website verscheen enkele uren voor sluiting van de stembussen een verklaring dat ook stembiljetten die niet waren afgestempeld door de officiële bureaumedewerkers zouden worden meegeteld, tenzij er bewijs was van fraudeleus handelen.

De mensenrechtenorganisatie IHD constateerde eveneens onregelmatigheden. In vijf provincies zouden waarnemers de toegang tot de stemlokalen zijn geweigerd. Bovendien zouden in de provincies Agri, Erzurum en Adiyaman kiezers zijn gedwongen hun stem in alle openheid uit te brengen. De IHD meldde ook dat in Erzurum en Van, in het oosten van Turkije, militairen en gewapende beveiligers waarnemers van de pro-Koerdische oppositiepartij HDP hebben bedreigd en van hun werk hebben afgehouden.

Kritiek was er ook op de gang van zaken in de zuid-oostelijke provincie Sanliurfa waar in elk stembureau twee gewapende politiemensen zaten. In de hele regio waar veel Koerden wonen, waren de veiligheidsmaatregelen aangescherpt. Bewakers hielden zich echter lang niet altijd aan de wettelijke regel dat ze ten minste 15 meter afstand moeten houden van de stembus.